Το μέλλον της Ελλάδας όπως το παρελθόν της Βουλγαρίας
Μπόικα Ατανάσοβα,
Ανταποκριτής για τα βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα πατά πάνω στα βήματα της Βουλγαρίας. Η αλήθεια είναι αυτή, παρόλο που οι Έλληνες δεν θέλουν καν ν’ ακούσουν για έναν τέτοιο παραλληλισμό των γεγονότων. Ωστόσο, ήδη υπάρχουν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου που βύθισε τη Βουλγαρία στη φτώχεια και το χάος την περίοδο 1996 – 1997. Η Ελλάδα οδεύει με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την "περεστρόικα" που προκάλεσε ο κακοήθης όγκος του δημόσιου τομέα. Όσο κι αν η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να «μοιράζει ηρεμιστικά χάπια» μέσω των υποσχέσεων πως δεν πρόκειται να εφαρμόσει νέα μέτρα, οι μεταστάσεις του όγκου πνίγουν πλέον όχι μόνο την ελληνική, αλλά και την ευρωπαϊκή οικονομική – πολιτική – κοινωνική πραγματικότητα.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Εάν παρατηρήσουμε τις περιστάσεις και τις λεπτομέρειες προσεκτικά, θα δούμε πως τα οικονομικά μέσα της ελληνικής οικονομίας που διαλύεται δεν συγκεντρώνονται στα χέρια κάποιας ολιγαρχίας που γεννιέται, αλλά απλώς αλλάζουν τον ιδιοκτήτη τους προς τα δυτικά, στον τεράστιο πολιτικό και οικονομικό σχηματισμό που ονομάζεται Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα χρωστά πλέον 450 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία κανένας υγιώς σκεπτόμενος νους δεν φαντάζεται πως θα μπορέσει ποτέ θα ξεπληρώσει. Απόψεις που ακούγονται από διάφορους Έλληνες να σωθεί η χώρα με την υποτιθέμενη επιστροφή στη δραχμή είναι επιεικώς αξιολύπητες. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί για δύο λόγους. Πρώτον, η ΕΕ δεν θα το επιτρέψει γιατί το γεγονός αυτό θα σημάνει το τέλος του ευρωπαϊκού νομίσματος. Δεύτερον, η εισαγωγή της δραχμής θα «ξεκλειδώσει» αυτόματα τον υπερπληθωρισμό, καθώς η κυβέρνηση της χώρας θα ξεκινήσει να τυπώνει χρήμα άμεσα για να μπορεί να πληρώνει. Ένα χρόνο αργότερα η δραχμή θα στοιχίζει όσο και το δολάριο της Ζιμπάμπουε. Οι δανειστές θα αναμένουν πληρωμές σε ευρώ και όχι σ’ ένα νόμισμα που στοιχίζει λιγότερο από ταπετσαρία τοίχων.
Η άλλη πλευρά των σημερινών κοινωνικών κραδασμών είναι το γεγονός ότι 700 – 800.000 δημόσιοι υπάλληλοι προσπαθούν να ταυτιστούν με τη μεσαία τάξη, ενώ δεν ανήκουν εκεί. Αυτοί είναι μια τεχνητή μεσαία τάξη που απλά πρέπει να εξαφανιστεί, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος της γιατί αποτελεί μια από τις αιτίες αυτής της κρίσης. Η πραγματική μεσαία τάξη της Ελλάδας έχει δική της επιχείρηση και εργάζεται. Έχει ξενοδοχεία, εστιατόρια, εργοστάσια. Το ουρλιαχτό που ακούγεται στην Αθήνα είναι ο θρήνος μιας περιττής τάξης που ξεψυχά, στερούμενη τα προνόμια και την αμέριμνη ζωή της. Αυτοί οι άνθρωποι μοιάζουν με τους βετεράνους στη Βουλγαρία, αμέσως μετά τις αλλαγές. Η σκληρή ζωή όμως, θα τους οδηγήσει ακριβώς εκεί που οδήγησε και τους δικούς μας. Εκείνοι θα πρέπει να δουλέψουν κάπου αλλού, ενώ ο πλανήτης θα συνεχίσει να περιστρέφεται.
Τι περιμένει την Ελλάδα;
Η χώρα θα περάσει μερικά στάδια που θα διαρκέσουν, όπως και στη Βουλγαρία, σχεδόν δύο δεκαετίες. Όλοι μας γνωρίζουμε πως η μετάβαση χωρίζεται σε δυο περιόδους: Η πρώτη δεκαετία χαρακτηρίζεται από κάθετη πτώση του πληθωρισμού και η δεύτερη από άνοδο των μακροοικονομικών επιδόσεων της χώρας. Ένα από τα συμπτώματα της μετάβασης είναι το επίπεδο της ανεργίας. Το φαινόμενο αυτό έχει μεγάλη σημασία για την ευημερία των μαζών, καθώς δεν νοείται ομαλή πολιτική και ορισμός μακροπρόθεσμων στόχων, όταν τα επίπεδα της ανεργίας είναι ψηλά. Όμως το μοντέλο της καπιταλιστικής πολιτικής που διαλύεται αυτήν τη στιγμή πετά στο δρόμο και καταστρέφει την «μεσαία τάξη», που είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας και στηρίζει τις κοινωνικές δομές. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που τώρα πλημμυρίζουν τους δρόμους στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να σωθούν, καθώς πλέον στην Ελλάδα διαγράφονται με σαφή τρόπο δύο τάξεις: των πλούσιων και των φτωχών.
Αυτή ακριβώς η ανακατανομή των κοινωνικών στρωμάτων οδηγεί τους Έλληνες προς μια βαθιά κρίση, παρόμοια με εκείνη στη Βουλγαρία κατά τη διετία 1996 – 1997, όταν οι μεγάλες πόλεις σείονταν από τις διαδηλώσεις, οι δρόμοι ήταν μπλοκαρισμένοι και ολόκληρη η χώρα περιήλθε σε χάος, όπως παρατηρείται σήμερα στην Ελλάδα. Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1997 η Βουλγαρία βρισκόταν ενώπιον του υπερπληθωρισμού, αφού σε διάστημα μόνο δύο μηνών η τιμή του αμερικανικού δολαρίου έφθασε από τα 500 στα 3.000 λέβα. Οι αποταμιεύσεις της «μεσαίας τάξης» της βουλγαρικής κοινωνίας χάθηκαν, ενώ τα χρέη των «εκατομμυριούχων με δάνεια», που είχαν πάρει χρήματα από τις τράπεζες, χωρίς να έχουν την πρόθεση να τα επιστρέψουν απλά εξαφανίστηκαν. Οι απεγνωσμένες προσπάθειες συγχώνευσης των ελληνικών τραπεζών, όπως και η υποτιθέμενη προσέλκυση ξένων επενδύσεων που παρατηρούμε, αποτελούν μαρτυρίες για το πόσο ανίσχυρο είναι το ελληνικό κράτος.
Άλλο ένα σύμπτωμα που δεν πρέπει να παραμελούμε είναι η αύξηση της εγκληματικότητας. Οι συνοικίες των πλουσίων στην Αθήνα έχουν πολιορκηθεί από Ρώσους, Αλβανούς και Βούλγαρους μαφιόζους που αναδιανέμουν την «αγορά» μεταξύ τους, ενώ στο κέντρο εγκαθίστανται οι ακροδεξιοί της Χρυσής Αυγής οι οποίοι σκοτώνουν στο ξύλο κάθε αλλοδαπό. Γεγονότα που αποδεικνύουν το πόσο η Ελλάδα έχει χάσει τον έλεγχο του ίδιου του κράτους.
Τι ακολουθεί από εδώ και πέρα;
Η Ελλάδα χάνει την κυριαρχία της υπό την οικονομική πίεση. Η κυβέρνηση στην Αθήνα σιγά σιγά αποχωρίζεται τους μοχλούς διοίκησης της πολιτικής και της οικονομίας. Οι δανειστές θέλουν ευρώ τα οποία η Ελλάδα δεν έχει για να επιστρέψει. Αυτό σημαίνει πως όλο και μεγαλύτεροι τομείς της οικονομίας θα τίθενται υπό την άμεση εξάρτηση ξένων παραγόντων. Από την άλλη, η αποσταθεροποίηση της κοινωνίας είναι πλέον γεγονός. Η χώρα μόλις ξεκινά το δρόμο που πέρασε η Βουλγαρία στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Είναι νομοτελιακό πως η αποδυναμωμένη εξουσία και οικονομία οδηγούν στο φαινόμενο που είναι γνωστό στη Βουλγαρία ως mutrization. Και αν η ίδια η ελληνική κοινωνία δεν γεννήσει αυτό το τέρας, αυτό μπορεί να εισαχθεί από έξω. Το έδαφος γι’ αυτό είναι ήδη έτοιμο. Η μεσαία τάξη που αφανίζεται, η διαστρωμάτωση της κοινωνίας σε πλούσιους και φτωχούς και οι περιορισμένοι πόροι θα επιφέρουν τεράστια διαφθορά. Δεν θα ήταν καθόλου άσχημη ιδέα οι Έλληνες να ρίξουν μια ματιά στα βόρεια του Προμαχώνα και να διδαχθούν από τη δική μας περίοδο μετάβασης, επειδή το χάσμα μεταξύ των εισοδημάτων θα συνεχίσει ν’ αυξάνεται. Στην αντίθετη περίπτωση η αυταπάτη θα τους ωθήσει προς ένα διόλου αξιοζήλευτο μέλλον.
*Mutrization: Η επικράτηση της μαφίας στην οικονομική ζωή ενός κράτους. Εκβιασμοί, ναρκωτικά, προστασία, λαθρεμπόριο, τυχερά παιχνίδια, ασφάλιση, έκδοση γυναικών, εισαγωγή κλεμμένων αυτοκινήτων σε ευρύτατη κλίμακα, μπλοκάρουν κάθε υγιή οικονομική δραστηριότητα, ενώ παράλληλα διαπλέκονται μέσα στην πολιτική εξουσία, τους κατασταλτικούς μηχανισμούς και τη δικαιοσύνη, καθορίζοντας τις αποφάσεις τους.Η Ελλάδα χάνει την κυριαρχία της υπό την οικονομική πίεση. Η κυβέρνηση στην Αθήνα σιγά σιγά αποχωρίζεται τους μοχλούς διοίκησης της πολιτικής και της οικονομίας. Οι δανειστές θέλουν ευρώ τα οποία η Ελλάδα δεν έχει για να επιστρέψει. Αυτό σημαίνει πως όλο και μεγαλύτεροι τομείς της οικονομίας θα τίθενται υπό την άμεση εξάρτηση ξένων παραγόντων. Από την άλλη, η αποσταθεροποίηση της κοινωνίας είναι πλέον γεγονός. Η χώρα μόλις ξεκινά το δρόμο που πέρασε η Βουλγαρία στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Είναι νομοτελιακό πως η αποδυναμωμένη εξουσία και οικονομία οδηγούν στο φαινόμενο που είναι γνωστό στη Βουλγαρία ως mutrization. Και αν η ίδια η ελληνική κοινωνία δεν γεννήσει αυτό το τέρας, αυτό μπορεί να εισαχθεί από έξω. Το έδαφος γι’ αυτό είναι ήδη έτοιμο. Η μεσαία τάξη που αφανίζεται, η διαστρωμάτωση της κοινωνίας σε πλούσιους και φτωχούς και οι περιορισμένοι πόροι θα επιφέρουν τεράστια διαφθορά. Δεν θα ήταν καθόλου άσχημη ιδέα οι Έλληνες να ρίξουν μια ματιά στα βόρεια του Προμαχώνα και να διδαχθούν από τη δική μας περίοδο μετάβασης, επειδή το χάσμα μεταξύ των εισοδημάτων θα συνεχίσει ν’ αυξάνεται. Στην αντίθετη περίπτωση η αυταπάτη θα τους ωθήσει προς ένα διόλου αξιοζήλευτο μέλλον.
Από τον αναγνώστη Δημήτρη