Το παρακάτω άρθρο μας το στέλνει φίλος αναγνώστης που αναφέρετε στην στορία του πρώτου καταναλωτικού συνεταιρισμού.
Με αφορμή αυτό που έγινε από την κίνηση πολιτών και την πώληση των αγροτικών προϊόντων απευθείας στους καταναλωτές καλό είναι να διαβάσουμε πως αρχίσανε όλα αυτά πριν πολλά χρόνια με μεγάλη επιτυχία.
Ο ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΚΑΠΑΝΕΩΝ ΤΟΥ ROCHDALE ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ Η
ΑΡΧΗ – ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΟΡΦΗ
Το Ροτσντέιλ είναι μια μικρή πόλη κοντά στο Μάντσεστερ, στην Δυτική Αγγλία.
Στις αρχές του 19ου αιώνα επικρατούσε μεγάλη κοινωνική κρίση και ανεργία, ως συνέπεια
της εξάπλωσης της βιομηχανικής επανάστασης. Η εγκατάσταση μηχανών παραγωγής,
εκτόπιζε την παραδοσιακή εργατική δύναμη. Οι πολύ χαμηλοί μισθοί, η πολύωρη
καθημερινή εργασία, η απασχόληση παιδιών, οι κακές συνθήκες εργασίας είχαν οδηγήσει
στην εξαθλίωση μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.
Πολλοί άνθρωποι του πνεύματος και φιλάνθρωποι επρότειναν διάφορους τρόπους
αντιμετώπισης των δυσκολιών, αλλά δεν υπήρχαν ουσιαστικά αποτελέσματα. Μεταξύ των
προτάσεων ήταν και η προσπάθεια σωτηρίας με βάση τις προσωπικές δυνάμεις. Με
ελάχιστη συνεισφορά εκ’ μέρους των πολλών να δημιουργηθεί μια εστία συμπαράστασης.
Έτσι τον Οκτώβριο του 1844 μια μικρή ομάδα από είκοσι επτά άνδρες και μια γυναίκα,
εργάτες και τεχνίτες κυρίως της κλωστοϋφαντουργίας, έχοντας ως στόχο την επίλυση των
οικονομικών τους προβλημάτων, ίδρυσαν τον πρώτο καταναλωτικό συνεταιρισμό στο
Rochdale του Ηνωμένου Βασιλείου, εφαρμόζοντας τις ιδέες του Robert Owen και του
William King.
Τα ιδρυτικά μέλη αποφάσισαν να συνεισφέρει ο καθένας μία λίρα ως
μερίδα και δικαίωμα εγγραφής. Ο κάθε ένας από τους συνεταίρους ανέλαβε να εξοφλήσει
την αξία της συνεταιριστικής του μερίδας της μιας λίρας, με εβδομαδιαίες δόσεις, το ύψος
των οποίων καθορίσθηκε σε δύο πέννες. Το αριθμητικό μέγεθος του μετοχικού κεφαλαίου
και ο τρόπος καταβολής του από τα μέλη, αποδεικνύουν το υψηλό επίπεδο της φτώχειας
που επικρατούσε.
Ο συνεταιρισμός είχε ως αποστολή να προμηθεύσει τα μέλη, σε λογικές τιμές, με είδη
διατροφής, είδη ένδυσης και υπόδησης, και γενικά με οποιαδήποτε άλλα αγαθά κρίνονταν
απαραίτητα για τη διαβίωση τους. Επίσης στους σκοπούς του οργανισμού
περιλαμβάνονταν η αγορά οικοπέδων και η οικοδόμηση κατοικιών για ικανοποίηση των
στεγαστικών αναγκών των μελών, η απασχόληση των ανέργων μελών, η μίσθωση ή η
αγορά γεωργικών κλήρων και η διανομή τους στα μέλη ή η εκμετάλλευση τους με στόχο
την οικονομική ενίσχυση των μελών.
Έτσι ξεκίνησε ο πρώτος συνεταιρισμός που λειτουργεί αδιάκοπα μέχρι σήμερα, από
απλοϊκούς ανθρώπους χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις του εμπορίου, με αποφασιστικότητα και
πίστη στον επιδιωκόμενο σκοπό και απετέλεσε ζωντανό παράδειγμα προσφοράς
κοινωνικού έργου σε ένα έντονα εχθρικό περιβάλλον.
Ο συνεταιρισμός του Rochdale, αναπτύχθηκε με πολύ γοργούς ρυθμούς και εξελίχθηκε σε
τεράστια οικονομική δύναμη με πολύ θετικές επιδράσεις, όχι μόνο στην αγγλική κοινωνία,
αλλά και στο διεθνή χώρο. Εκατό έτη μετά την ίδρυση του, ο συνεταιρισμός είχε
11.100.000 μέλη (1952), 350 εκ. λίρες μετοχικό κεφάλαιο και 725 εκ. λίρες κεφάλαιο
κίνησης. Το 1949 η τραπεζική κίνηση του συνεταιρισμού ανήλθε στα 9,4 δισεκατομμύρια
λίρες.
Οι κανόνες συμπεριφοράς των συνεταίρων και οι κανόνες λειτουργίας του οργανισμού,
που διατυπώθηκαν στο ιδρυτικό του καταστατικό, αποτέλεσαν υπόδειγμα για όλους τους
καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, που σταδιακά άρχισαν να ιδρύονται σε όλες τις χώρες
του κόσμου.
Οι ιδρυτές του συνεταιρισμού παρέμειναν στην ιστορία ως “Οι δίκαιοι Σκαπανείς του
Rochdale”, και οι κανόνες λειτουργίας που διατύπωσαν, ως “ Οι Συνεταιριστικές Αρχές
του Rochdale”.
Σύντομη περιγραφή εξέλιξης του Συνεταιρισμού του Rochdale
1845 Πώληση τσαγιού και καπνού
1846Πώληση κρέατος
1848 Ενοικίαση ολόκληρου κτηρίου για 21 έτη
1849 Σύσταση ειδικής επιτροπής εκπαίδευσης και λειτουργία πρατηρίου
ΑΡΧΗ – ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΟΡΦΗ
Το Ροτσντέιλ είναι μια μικρή πόλη κοντά στο Μάντσεστερ, στην Δυτική Αγγλία.
Στις αρχές του 19ου αιώνα επικρατούσε μεγάλη κοινωνική κρίση και ανεργία, ως συνέπεια
της εξάπλωσης της βιομηχανικής επανάστασης. Η εγκατάσταση μηχανών παραγωγής,
εκτόπιζε την παραδοσιακή εργατική δύναμη. Οι πολύ χαμηλοί μισθοί, η πολύωρη
καθημερινή εργασία, η απασχόληση παιδιών, οι κακές συνθήκες εργασίας είχαν οδηγήσει
στην εξαθλίωση μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.
Πολλοί άνθρωποι του πνεύματος και φιλάνθρωποι επρότειναν διάφορους τρόπους
αντιμετώπισης των δυσκολιών, αλλά δεν υπήρχαν ουσιαστικά αποτελέσματα. Μεταξύ των
προτάσεων ήταν και η προσπάθεια σωτηρίας με βάση τις προσωπικές δυνάμεις. Με
ελάχιστη συνεισφορά εκ’ μέρους των πολλών να δημιουργηθεί μια εστία συμπαράστασης.
Έτσι τον Οκτώβριο του 1844 μια μικρή ομάδα από είκοσι επτά άνδρες και μια γυναίκα,
εργάτες και τεχνίτες κυρίως της κλωστοϋφαντουργίας, έχοντας ως στόχο την επίλυση των
οικονομικών τους προβλημάτων, ίδρυσαν τον πρώτο καταναλωτικό συνεταιρισμό στο
Rochdale του Ηνωμένου Βασιλείου, εφαρμόζοντας τις ιδέες του Robert Owen και του
William King.
Τα ιδρυτικά μέλη αποφάσισαν να συνεισφέρει ο καθένας μία λίρα ως
μερίδα και δικαίωμα εγγραφής. Ο κάθε ένας από τους συνεταίρους ανέλαβε να εξοφλήσει
την αξία της συνεταιριστικής του μερίδας της μιας λίρας, με εβδομαδιαίες δόσεις, το ύψος
των οποίων καθορίσθηκε σε δύο πέννες. Το αριθμητικό μέγεθος του μετοχικού κεφαλαίου
και ο τρόπος καταβολής του από τα μέλη, αποδεικνύουν το υψηλό επίπεδο της φτώχειας
που επικρατούσε.
Ο συνεταιρισμός είχε ως αποστολή να προμηθεύσει τα μέλη, σε λογικές τιμές, με είδη
διατροφής, είδη ένδυσης και υπόδησης, και γενικά με οποιαδήποτε άλλα αγαθά κρίνονταν
απαραίτητα για τη διαβίωση τους. Επίσης στους σκοπούς του οργανισμού
περιλαμβάνονταν η αγορά οικοπέδων και η οικοδόμηση κατοικιών για ικανοποίηση των
στεγαστικών αναγκών των μελών, η απασχόληση των ανέργων μελών, η μίσθωση ή η
αγορά γεωργικών κλήρων και η διανομή τους στα μέλη ή η εκμετάλλευση τους με στόχο
την οικονομική ενίσχυση των μελών.
Έτσι ξεκίνησε ο πρώτος συνεταιρισμός που λειτουργεί αδιάκοπα μέχρι σήμερα, από
απλοϊκούς ανθρώπους χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις του εμπορίου, με αποφασιστικότητα και
πίστη στον επιδιωκόμενο σκοπό και απετέλεσε ζωντανό παράδειγμα προσφοράς
κοινωνικού έργου σε ένα έντονα εχθρικό περιβάλλον.
Ο συνεταιρισμός του Rochdale, αναπτύχθηκε με πολύ γοργούς ρυθμούς και εξελίχθηκε σε
τεράστια οικονομική δύναμη με πολύ θετικές επιδράσεις, όχι μόνο στην αγγλική κοινωνία,
αλλά και στο διεθνή χώρο. Εκατό έτη μετά την ίδρυση του, ο συνεταιρισμός είχε
11.100.000 μέλη (1952), 350 εκ. λίρες μετοχικό κεφάλαιο και 725 εκ. λίρες κεφάλαιο
κίνησης. Το 1949 η τραπεζική κίνηση του συνεταιρισμού ανήλθε στα 9,4 δισεκατομμύρια
λίρες.
Οι κανόνες συμπεριφοράς των συνεταίρων και οι κανόνες λειτουργίας του οργανισμού,
που διατυπώθηκαν στο ιδρυτικό του καταστατικό, αποτέλεσαν υπόδειγμα για όλους τους
καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, που σταδιακά άρχισαν να ιδρύονται σε όλες τις χώρες
του κόσμου.
Οι ιδρυτές του συνεταιρισμού παρέμειναν στην ιστορία ως “Οι δίκαιοι Σκαπανείς του
Rochdale”, και οι κανόνες λειτουργίας που διατύπωσαν, ως “ Οι Συνεταιριστικές Αρχές
του Rochdale”.
Σύντομη περιγραφή εξέλιξης του Συνεταιρισμού του Rochdale
1845 Πώληση τσαγιού και καπνού
1846Πώληση κρέατος
1848 Ενοικίαση ολόκληρου κτηρίου για 21 έτη
1849 Σύσταση ειδικής επιτροπής εκπαίδευσης και λειτουργία πρατηρίου
εφημερίδων, περιοδικών και βιβλιοθήκης
1850 Ίδρυση του πρώτου δημοτικού σχολείου και αλευρόμυλου
1851 Ίδρυση υποδηματοπωλείου
1852 Διάθεση 2.5% από τα πλεονάσματα για την εκπαίδευση
1854 Έναρξη έκδοσης δελτίου πληροφόρησης
1855 Ίδρυση και δεύτερου δημοτικού σχολείου
Ίδρυση υφαντουργείου
1856 Άνοιγμα του πρώτου υποκαταστήματος1860
1860 Ίδρυση ταμείου κοινωνικής πρόνοιας
1851 Ίδρυση υποδηματοπωλείου
1852 Διάθεση 2.5% από τα πλεονάσματα για την εκπαίδευση
1854 Έναρξη έκδοσης δελτίου πληροφόρησης
1855 Ίδρυση και δεύτερου δημοτικού σχολείου
Ίδρυση υφαντουργείου
1856 Άνοιγμα του πρώτου υποκαταστήματος1860
1860 Ίδρυση ταμείου κοινωνικής πρόνοιας
1863 Άνοιγμα σφαγείου
1867 Κατασκευή ιδιόκτητου μεγάρου με καταστήματα, αίθουσες
συνελεύσεων, γραφεία, βιβλιοθήκη, διάθεση 25.000 λιρών για απόκτηση κατοικίας
συνελεύσεων, γραφεία, βιβλιοθήκη, διάθεση 25.000 λιρών για απόκτηση κατοικίας