Η συνεδρίαση του ελληνοτουρκικού Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας σήμερα και αύριο στην Κωνσταντινούπολη έχει δυο όψεις. Η μία είναι η επίσημη και είναι αυτή της «χαμηλής πολιτικής», θέματα δηλαδή που δεν συνιστούν αγκάθια στις σχέσεις των δύο χωρών (τουρισμός, επενδύσεις, ναυτιλία κλπ) και μπορούν εύκολα να υπογραφούν συμφωνίες. Είναι η συνταγή που καθιέρωσε ως υπουργός Εξωτερικών ο Γιώργος Παπανδρέου, δηλαδή η μπάλα χαμηλά και ο χρόνος να τρέχει.
Η άλλη όψη, αφορά τις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας στην περιοχή και είναι βέβαιο πως θα γίνει από τους γείτονες ένα τεστ των ελληνικών ανακλαστικών. Η Τουρκία έχει χαράξει τα τελευταία χρόνια μια σαφή στρατηγική που την υπηρετεί με συνέπεια και έχει ως στόχο να γίνει ο ρυθμιστής του ενεργειακού παιχνιδιού στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Πολύ πρακτικά αυτό σημαίνει πως μία από τις κορυφαίες επιδιώξεις της Τουρκίας είναι η οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ να γίνει με τρόπο που εξυπηρετεί την ίδια και αντικειμενικά οδηγεί σε συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.
Το υπαινίσσεται άλλωστε και ο ίδιος ο τούρκος πρωθυπουργός σε συνέντευξη που έδωσε και μεταδόθηκε σήμερα το πρωί στην κρατική τηλεόραση. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Πρόκειται για μία συνεργασία, την οποία εμείς χαρακτηρίζοντάς την “στρατηγική”, θέλουμε να της δώσουμε μία διαφορετική διάσταση. Να μην υπάρχει, δηλαδή, στο εξής στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας μία πολιτική που θα βασίζεται στα κουτσομπολιά, να μην υπάρχουν τα “σου ‘πα, μου ‘πες”».
Αυτό που χαρακτηρίζει ως «στρατηγική συνεργασία» ο Ερντογάν είναι η στρογγυλοποιημένη έκφραση των υπαινιγμών που έχει κάνει με διάφορες ευκαιρίες ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου προς τον Έλληνα ομόλογό του Δημήτρη Αβραμόπουλο, για την οικοδόμηση «κοινών αντιλήψεων» σε θέματα ενέργειας και ορυκτού πλούτου. Όσο για τα «σου’ πα, μου’ πες» είναι σαφές πως η Τουρκία πιέζει να μπουν τα θέματα αυτά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και να συζητηθούν, θεωρώντας πως στην παρούσα φάση έχει το πλεονέκτημα με το μέρος της έναντι σε μια Ελλάδα που βρίσκεται στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης και της κοινωνικής κρίσης. Ανεξάρτητα λοιπόν από τα όποια «ορεκτικά», το κύριο πιάτο στην «πολίτικη κουζίνα» του Ερντογάν είναι το να έχει η Τουρκία λόγο και ρόλο στους υδρογανάνθρακες του Αιγαίου.
Κανονικά, ο ‘Ελληνας πρωθυπουργός θα έπρεπε να δώσει στην Κωνσταντινούπολη μια απάντηση που θα έλεγε πως η «στρατηγική συνεργασία» δεν θα πέσει σαν ώριμο φρούτο από τον ουρανό. Αν η Τουρκία την επιθυμεί πραγματικά και με όρους αμοιβαιότητας, θα πρέπει να δεχτεί τα προβλεπόμενα από το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας και να μην προβαίνει σε απειλές για θέματα όπως είναι ο καθορισμός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
«Στρατηγική συνεργασία», με τους Τούρκους να αμφισβητούν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα από την υφαλοκρηπίδα μέχρι τον εναέριο χώρο, σημαίνει «στρατηγική υποχώρηση» και θα μας πάρουν…αμπάριζα!
Αλλά για να στηρίξει μια αξιοπρεπή στάση η Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία, θα έπρεπε να έχει γίνει δουλειά στις διεθνείς σχέσεις της χώρας και κυρίως με τις ΗΠΑ. Θα έπρεπε επίσης να έχουν αξιοποιηθεί οι αντιφάσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής όπως φάνηκαν και κατά την πρόσφατη επίσκεψη του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Τζων Κέρρυ, ο οποίος ενοχλήθηκε από τα σχόλια του Ερντογάν για τον «σιωνισμό» και δεν δίστασε να εκφράσει τη δυσφορία του.
Αλλά μια τέτοια σοβαρή κινητικότητα προϋποθέτει και αντίστοιχη διπλωματία. Ποιος θα αναλάβει αυτό το ρόλο; Ένα διπλωματικό σώμα καλοζωισμένο, που είναι για γιορτές και για κορδέλες; Ένα διπλωματικό σώμα που εξαντλεί τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα με δημοσιοϋπαλληλικό ωράριο 9 με 2; Ποιος θα βάλει φρένο στην τουρκική διπλωματία που αλωνίζει στα παγκόσμια κέντρα αποφάσεων; Ο Κασκαρέλης; Και ποια είναι η στρατηγική επιδίωξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής; Ό,τι μας πει η Μέρκελ;
ΥΓ: Τον Ιανουάριο του 2012 είχα υποστηρίξει με συνέντευξή μου στο περιοδικό “STATUS” πως η Ελλάδα έχει ανάγκη δικό της Ερντογάν. Τον ηγέτη που θα μπορέσει να ξαναδώσει στη χώρα εθνική αυτοπεποίθηση και αξιοπρέπεια, με συνείδηση πως η προάσπιση των εθνικών συμφερόντων δεν γίνεται με λόγια. Γίνεται με στόχους, με στρατηγική και συμμαχίες. Όσο αυτά τα χαρακτηριστικά απουσιάζουν οι Τούρκοι θα βλέπουν το Αιγαίο ως…γιαουρτλού κεμπάπ.